Bonussen bankiers: oorzaak of mistbank?

Veel media wisten gisteren weer een interessante draai aan het nieuws te geven. “Bonussen oorzaak crisis”, zo kopte een groot aantal misleidend en totaal niet inhoudelijk dekkend over een internationaal onderzoek dat KPMG uitvoerde onder 500 bestuurders bij banken. Niet de bonussen zijn volgens KPMG de oorzaak – wat uiteindelijk ook uit deze artikelen bleek -, maar het risico dat de banken namen bij het maken van strategische beslissingen. Wat veel media tevens gemakshalve wellicht over het hoofd zagen, is dat Rob Fijnerman, partner bij KPMG hierin ook concludeert: “Met een crisis van een dergelijke aard is het duidelijk dat er nooit één oorzaak in het spel is.”

Blijkbaar is het zoveel eenvoudiger voor de media om zich te concentreren op één ‘hot topic’ (de bonussen) dan eens goed te kijken naar het totaalplaatje. Het beloningssysteem dat veel banken gehanteerd hebben, mag dan vaak van geen klanten kloppen, ik geloof niet dat prestatiegerichte beloningen vaker slechter uitvallen dan goed, zoals het nieuwe televisieprogramma van de VPRO, Goudzoekers, gisteren hier stelde. Het zijn de processen erachter die vaak niet kloppen, zoals ook een lezer op Nujij stelt: ‘Niks mis met forse beloningen voor juiste prestaties, maar alles mis met forse beloningen voor onjuiste prestaties’.
Bovendien lijkt het erg simpel gesteld om alleen het bonusbeleid en slechte risicomanagement bij banken als grote boosdoener te zien. Dat de banken zelf de vinger op de zeker plek leggen, mag misschien als ‘lovenswaardig’ worden beschouwd, maar het leidt ook af van het totaalplaatje. Bovendien, gaven deze zelfde banken – in Amerika dan – niet nog miljarden uit aan bonussen in 2008?

“Meer partijen hebben bijgedragen”
Slecht risicomanagement mag dan mede oorzaak zijn van de kredietcrisis, maar er komt volgens mij veel meer bij kijken. John Hoek, van het fondsmanager van DQS Absolute Return Fund, liet in oktober al een andersoortig licht op de oorzaken (met focus op het risicomanagement bij banken) schijnen. Hij concludeert aan het einde van dit artikel: “De banken zelf, en met name besturen, krijgen nu de schuld van de crisis. Mijns inziens hebben veel meer partijen bijgedragen aan de huidige toestand. De toezichthouder dus (onder verantwoordelijkheid van de politiek), maar ook de aandeelhouders, die de hoge winsten van de afgelopen jaren met plezier geïncasseerd hebben, het managementsdeel hebben afgestaan en zich niet hebben afgevraagd of de hoge winsten wellicht samengingen met een hoog risico. Voordat iedereen naar elkaar gaat wijzen, is het misschien verstandig eerst eens te onderzoeken wat de eigen rol geweest is en er voor de toekomst vanuit te gaan dat we niet volmaakt zijn.”

Van hebzuchtige bankiers tot luie politici
Maar wat zijn nu de oorzaken – als de oorzaak niet alleen bij de banken ligt? Op mens-en-samenleving.infonu wordt het – voor de leek – heerlijk, duidelijk – in Jip en Janneke-taal – uitgelegd, maar wederom wijst hier de vinger naar bankiers die uit zijn op eigen gewin en luie politici die in 1913 (in de Verenigde Staten) liever vakantie vierden dan te stemmen over de ‘Federal Reserve Act’, waarmee het creëren van geld niet langer onder de bevoegdheid van de Federale Regering van de Verenigde Staten viel.

Mis(t)bank?
Komt het de huidige politici (van hetzelfde luie soort) – die ook hun kop in het zand staken, waardoor ze later moesten ingrijpen – niet goed uit om ons (lezers en media) in de mist te laten dwalen? Wijzen we naar de banken, dan wijzen we immers niet naar hen? Zoals minister Bos bijvoorbeeld. Hij heeft het zo goed voor elkaar. Vorig jaar nog gekozen als politicus van het jaar. Waarom is mij geheel onduidelijk. Hij doet dan alsof hij daadkrachtig optreed, maarja achteraf fouten glad strijken, kan ik ook – met dezelfde charismatische grijns op mijn gezicht – dat kan ik je verzekeren.

“Bankiers zijn altijd hebzuchtig geweest”
Op meervrijheid.nl weten auteurs Koen Swinkels en Frank Karsten het beter te verwoorden: “Bankiers zijn altijd al hebzuchtig geweest. Dus hebzucht per se verklaart niet waarom banken nu opeens massaal zulke grote fouten hebben gemaakt die de hele economie in gevaar brengen.” In dit artikel concluderen ze: “Het is juist het overheidsingrijpen dat ervoor zorgde dat banken riskante leningen konden of moesten aangaan, dat banken continu geld uitlenen dat ze niet hebben en daardoor inherent onstabiel zijn. en dat ze zich weinig zorgen hoefden te maken over de risico’s omdat de centrale bank hen als puntje bij paaltje komt wel uit de brand zou helpen met een goedkoop krediet.”

Vertrouwen weg = geld weg
Ten slotte een toepasselijke afsluiter van misdefinitie.nl: “Bonussen worden vanuit winst betaald en vormen daarom geen reden voor paniek. De opvatting dat relatief kleine bedragen van miljoenen een miljardencrisis kunnen veroorzaken is sowieso belachelijk. Nee, beste mensen, het zit anders. Vroeger was geld verbonden aan een bepaalde hoeveelheid goud omdat geld op zich geen ruk waard is. Geld heeft waarde omdat we met z’n allen erop vertrouwen dat we het overal kunnen ruilen voor schaarse goederen. Later werd het vertrouwen zo groot dat geld puur op vertrouwen kon blijven bestaan. Vertrouwen weg = geld weg. Niks kapitalistisch aan.”

Duidelijk? Nee? Wellicht nog eens lezen, plus dan ook alle artikelen waar naar gelinkt wordt in dit artikel. Veel leesplezier.

Kun je je vinden in dit artikel of zijn de banken wel degelijk de hoofdschuldige?
Laat hieronder je mening achter.

Lees/bekijk ook:
- In 2012 zal Amerika een onderontwikkeld land zijn
- Mediatip: de dag dat de dollar valt
- Onzeker management doet het beter