“De banken verkeren in een morele crisis”, dat beweert oud-bankier Hans Ludo van Mierlo. met andere woorden: het belang van de klant is uit gezichtsveld verdenen en de centen er voor in de plaats gekomen. Volgens Van Mierlo, die hierover het boek “Gepast en ongepast geld” schreef, is dit ook de oorzaak van de crisis.
Beroepseed
Als het aan hem ligt zouden bankiers in de toekomst stuk voor stuk een beroepseed moeten afleggen om aan de slag te mogen bij een bank. Vraag is echter of een beroepseed de veelal zo afgevlakte bank CEO’s zou kunnen helpen het moraal hoog te houden. Als ze al niet eens sorry kunnen zeggen, maar alleen maar kunnen hakkelen hoe ze het betreuren, dan heb ik er nog steeds weinig vertrouwen in, want hoe zou een dergelijke eed dan wel (welgemeend) over de lippen kunnen komen van deze zelfde CEO’s?
Wankele business
“Als kerk en regering geen vat meer hebben op bedrijven, misschien moeten we dan wel wat nieuws in de maatschappij brengen om mensen – als ze dan niet meer in God geloven of wat dan ook – in elkaar te laten geloven”, zo zegt Hans Ludo van Mierlo in een interview op BNR (ook te beluisteren onder dit artikel). Hiermee zouden wij – en topondernemers en banken – zich wellicht wat menselijker en socialer gedragen, meent hij. Onzin natuurlijk, want – hoe goed Van Mierlo het ook bedoelt – stel je je vertrouwen op mensen, dan krijg je helemaal een wankele business en zullen we keer op keer teleur gesteld gaan worden. Dat was vroeger zo, dat is nu zo en dat is in de toekomst ook zo – en zal dus in die zin ook zeker geen ‘vervanging’ kunnen zijn van het geloof in God. Iets nieuws verzinnen om dat te vervangen, is onmogelijk.
Weg kwijt
Volgens Hans Ludo van Mierlo zijn de banken de weg kwijt geraakt, op het moment dat we het financieel zelf wel konden rooien. Vroeger, toen dat nog wat minder makkelijk ging, hadden de banken tenminste nog een maatschappelijke doelstelling, zo stelt hij. Zo had je de boerenleenbank (Rabo), de nutsspaarbanken en leenbanken. Die maatschappelijke doelstelling heeft plaats gemaakt voor centen, centen en nog meer centen. “Dit monetaire denken is in ons hele bankwezen geslopen”, aldus Van Mierlo.
Eed
En hoe zou die eed moeten luiden, die moet ‘voorkomen’ dat bankiers ons in de toekomst nog eens in een bankencrisis storten? “Ik zweer/ beloof dat ik mijn werk als financiële dienstverlener zo goed als ik kan, zal uitoefenen ten dienste van mijn medemens. Ik stel het belang van de klant voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Ik zal mijn klant niet benadelen. Ik luister goed naar mijn klant en zal hem goed inlichten. Ik zal geheim houden wat mij is toevertrouwd. Ik erken de grenzen van mijn mogelijkheden. Ik zal mij open en toetsbaar opstellen. Ik ken mijn verantwoordelijkheden voor de samenleving, nu en straks, hier en elders, en hou daar in mijn werk rekening mee.”
Penarie
Sja, er valt wat voor te zeggen natuurlijk, zo’n eed, maar ik heb serieus mijn twijfels of dit de penarie waar we nu in zitten – niet juist nogmaals over ons afroept. Zullen bankiers zich in de toekomst dan niet verschuilen achter eenzelfde eed met ‘ja, maar ik heb mijn best gedaan voor de klant’? We zijn nog steeds – op veel werklozen na misschien – financieel onafhankelijk. Dus zouden banken – gebaseerd op Van Mierlo’s visie – dan niet een geheel nieuwe maatschappelijke doelstelling moeten krijgen? De klant voorop stellen, klinkt wat als een zwaktebod, want dat hebben banken tot nu toe toch ‘altijd gedaan?’ Wel op zo’n manier dat veel mensen er uiteindelijk de dupe van werden, maar toch…
Over het algemeen houden banken de belangen van de klanten altijd hoog. Ik heb nooit problemen ondervonden met de klantenservice, maar als ze je in principe ‘naaien waar je bij staat’ – doordat ze jou zo weten aan te praten dat iets in je belang is dat je het gaat geloven, doet de bankier dan niet gewoon zijn werk en ben je zelf er dan niet gewoon mooi ingetuind? Kan hij dan niet achteraf – want het zit toch in de aard van het beestje – dan niet gewoon zijn handen wassen in onschuld, zoals banken dat nu ook doen?
Denken op de lange termijn?
De mentaliteitsverandering waar Hans Ludo van Mierlo zo hartstochtelijk over betoogt, is nodig – dat zeker. Maar vraag is of we de aard van het beestje kunnen veranderen? Denken op de lange termijn? Liever niet, we hebben toch nu geld nodig?
Bankmannetjes
Het advies dat de Adviescommissie Toekomst Banken gisteren uitbracht, sluit overigens bijna naadloos op Hans Van Mierlo’s visie aan. Dat wil zeggen, als de gaten – die hier volgens Van Mierlo nog wel in zitten - gedicht worden. Ook hierin wordt de klant voorop gesteld. Het advies dat overigens eerder dwingende richtlijnen omvat, moet worden nagevolgd door de banken. Doen ze dat niet, dan worden ze op het matje geroepen. En dan? Dan moeten ze zich verantwoorden. Mmmh, klinkt dreigend, maar niet heus. Vandaar dat er nu ook gesteggeld wordt door de heren/dames politici of hier niet een wet van gemaakt moet worden…
Uiteraard komt ook hier weer toezicht op, etc, etc. Commissietje hier, commissietje daar. Het lijkt er alleen maar bureaucratischer op te worden. Gooi er inderdaad een eed tegenaan en de bankmannetjes voelen zich nog oppermachtiger dan ze al zijn.
Lezen/ luisteren
- Hans Ludo van Mierlo vertelt ook op BNR over zijn zoektocht naar het geweten van banken, beluister hier dit interview. Voorafgaand het interview nog een klein stukje nieuws en reportage van journalist over het advies van de Adviescommissie Toekomst Banken.
- Bestel hier het boek “Gepast en ongepast geld” van Hans Ludo van Mierlo.
Bronnen: FD, Duurzaam Ondernemen, Refdag.nl