I
n het buitenland wonen voor je werk kan je relatie flink onder druk zetten. Wat expats en hun partners meemaken, is vergelijkbaar met het krijgen van een eerste kind. Ook bedrijven kunnen het een en ander doen om de relatie te helpen. Dat blijkt uit onderzoek van gedragswetenschapper Kim van Erp, die hierop onlangs promoveerde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Voor het onderzoek legde ze onder meer vragenlijsten voor aan meer dan honderd Nederlandse expat-koppels over de hele wereld.
Eerder onderzoek
Uit eerder onderzoek was al gebleken dat wanneer de partner zich
ongelukkig voelt in het buitenland, de kans groter is dat de missie
mislukt. Maar volgens Kim van Erp ontbrak er wat aan die onderzoeken:
‘Men keek vaak naar de beleving van één van beide kanten, de
expat òf de partner. Ik ondervroeg beide partners en keek naar de
onderliggende processen die zorgden dat het wel of niet werkte.’
Onrechtvaardigheid
Volgens Van Erp spelen gevoelens van onrechtvaardigheid een sleutelrol: ‘Het
gevolg daarvan is onenigheid en conflicten tussen beide partners.
Niet alleen bij de ‘benadeelde’, maar ook bij de expat.
Uiteindelijk daalt daardoor zijn werkprestatie. Ook voor het bedrijf
is dat jammer, want een expat kost meestal handenvol geld.’
Grotere afhankelijkheid
Zodra ze in het buitenland zijn, veranderen de rollen van expats en hun
partners, zo blijkt uit het onderzoek. De expats besteden meer tijd
aan hun werk; hun partners hebben daar veelal geen baan. Behalve tot
financiële afhankelijkheid, kan verblijf in het buitenland zo tot
dat gevoel van onrechtvaardigheid leiden. Van Erp: ‘De situatie van
een expat lijkt op het krijgen van een eerste kind. Koppels maken
soortgelijke ervaringen door.’
Conflicten vermijden
Veel psychologische vakliteratuur zegt dat het verstandig is conflicten in
een relatie aan te gaan en uit te praten. Onopgeloste conflicten
worden namelijk steeds groter en bedreigender, zo is de
veronderstelling. Maar voor expats kan vermijding juist effectief
zijn, zo laat het onderzoek zien. ‘Expats en hun partners weten dat
hun situatie tijdelijk is en realiseren zich dat hun problemen in die
periode onoplosbaar zijn. Zodra ze terug zijn in hun eigen land,
worden de verhoudingen als vanouds.
Tips voor P&O
P&O’ers kunnen verschillende dingen doen om ook de partner bij de expatklus
te betrekken, zegt Van Erp:
- In
het voorbereidingsproces wordt de partner nu nauwelijks betrokken.
Terwijl het niet zo moeilijk is om beide partners uit te nodigen en
ze beide bewust te maken van de mogelijke veranderingen in de
relatie. Als ze weten dat er ook tussen hen dingen gaan gebeuren,
kunnen ze erop anticiperen. - Er
zijn vragenlijsten waarmee je kunt zien of iemand een
persoonlijkheid heeft die zich makkelijk aanpast aan andere
culturen. Die kun je ook aan de partner geven. Iemand kan dan zelf
een betere overweging maken of hij het wil doen of niet. - Als
mensen zich inmiddels in het buitenland bevinden, kun je als P&O
ook dingen doen voor de partner. Ze zijn kwetsbaarder omdat ze
afhankelijker zijn en een minder groot sociaal netwerk hebben. Je
kunt ze daarom helpen bij het vinden van een baan ter plaatse, het
geven van loopbaanadvies of een tegemoetkoming in studiekosten.
Bron: Basti Baroncini, redacteur P&Oactueel.